C.10 Redukcja liczebności ssaków drapieżnych w Puszczy Augustowskiej

  • Drukuj

W ramach programu od III kwartału 2012 roku do końca II kwartału 2018 roku planowana jest redukcja liczebności ssaków drapieżnych do poziomu zagęszczenia, który nie zagrażałby populacji głuszca - 2 os./1000 ha (Goszczyński 1995, Panek 2007). Na terenie nadleśnictw biorących udział w projekcie bytują liczne populacje lisa (Vulpes vulpes), jenota (Nyctereutes procyonoides), norki amerykańskiej (Neovison vison), borsuka (Meles meles), kuny leśnej (Martes martes) i kuny domowej (Martes foina). Pozyskanie gatunków drapieżnych będzie miało miejsce w ramach polowań indywidualnych (lis, jenot, kuny, borsuk) oraz poprzez odłów w pułapki żywołowne. Jedynym skutecznym sposobem redukcji norki amerykańskiej jest odłów w pułapki żywołowne. W związku z tym planowany jest zakup 60 pułapek do odłowu drapieżników, przynęty do nich oraz zapewnienie środków finansowych na zatrudnienie osób je obsługujących. Ponadto planuje się redukcję wcześniej dokładnie zlokalizowanych drapieżników zasiedlających nory (działanie D4), przez polowanie z użyciem psów norowców. Efekty odstrzału drapieżników monitorowane będą poprzez konieczność zgłoszenia wykonania odstrzału, przedstawienie dokumentacji zdjęciowej (stąd konieczność zakupu aparatów fotograficznych) oraz okazanie tuszy w wyznaczonym punkcie (jeden w każdym nadleśnictwie). W ramach projektu planuje się częściową rekompensatę kosztów pozyskania ssaków drapieżnych (premia finansowa) w wysokości 25 €/1 sztukę każdego z wymienionych gatunków łownych. Program redukcji rozpocznie się w lipcu 2012 roku i trwać będzie do końca czerwca 2018 roku. Odstrzały i odłowy realizowane będą w terminach zgodnych z zapisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16.03.2005 oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22.09.2009 w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne. Odstrzały drapieżników będą prowadzone w obwodach łowieckich, na których będzie wdrażany projekt oraz w obwodach z nimi sąsiadujących, poza terytorium tokowisk i ich otoczenia w promieniu do 1 km, w celu uniknięcia niepokojenia głuszców. Na obszarze realizacji projektu wokół tokowisk będą prowadzone odłowy ssaków drapieżnych w pułapki żywołowne . Pozyskane tusze ssaków drapieżnych poddawane będą utylizacji. Zadanie będzie zlecone firmie utylizacyjnej wyłonionej z ofert zgodnie z ustawą prawo zamówień publicznych . Ze względu na wysoką specjalistyczność przedsięwzięcia, oraz konieczność posiadania uprawnień oraz prawa do wydawania zezwoleń zadanie zostanie zlecone na zewnątrz. Wyniki licznych badań (Storaas and Wegge 1987; Bayne et al. 1997; Baines et al„ 2004; Storch 2007) wskazują, że jedną z głównych przyczyn regresu populacji głuszca jest presja drapieżników. W Polsce na sukces lęgowy oraz przeżywalność dorosłych głuszców wpływa przede wszystkim lis, oraz kuna i jenot (Keller 2001; Zawadzka and Zawadzki 2003). Według danych otrzymywanych podczas corocznych inwentaryzacji zwierząt łownych na omawianym obszarze bytuje około 1800 osobników łownych ssaków drapieżnych, których drapieżnictwo jest główną przyczyną śmiertelności kuraków leśnych (Storch 2007, Zawadzka i Zawadzki 2008). Od połowy lat 90- tych XX w. (rozpoczęcie szczepień przeciwko wściekliźnie) do chwili obecnej liczebność lisa w Polsce wzrosła 4- krotnie, z ok. 50 tys. sztuk do 196 tys. osobników (Kamieniarz i Panek, 2010). W tym samym okresie 7-krotnie zwiększył się odstrzał kun, tchórzy i borsuków (Budna et al. 2009), co w kontekście niewielkiego zainteresowania skórami tych gatunków świadczy o drastycznym wzroście ich liczebności. Nadmierna presja drapieżników stanowiła barierę wielu programów restytucji kuraków, przesądzając wręcz o ich niepowodzeniu (Bejcek et al, 2007; Storch 2007; Straus i Sodeikat 2008). Wpływ drapieżnictwa jest najsilniejszy w okresie lęgowym, a presja skierowana jest głównie na gniazda, pisklęta i wysiadujące samice. Drapieżnictwo jest najważniejszym czynnikiem śmiertelności, na który można wpłynąć podczas realizacji programu. Ograniczenie drapieżnictwa jest jednym z najważniejszych warunków przeprowadzenia udanej restytucji. Ponadto podjęte działania mogą przynieść korzyści populacjom innych ptaków gnieżdżących się na ziemi, bytujących w biotopach leśnych i wodno-błotnych. Systematyczna realizacja zadania jest kluczowa dla osiągnięcia głównego celu projektu, a jej niewykonanie może przesądzić o niepowodzeniu programu. Po zakończeniu projektu beneficjenci zobowiązują się do utrzymywania zagęszczenia ssaków drapieżnych na zaplanowanym poziomie. Efektem rzeczowym będzie eliminacja maksymalnie 1150 osobników ssaków drapieżnych i obniżenie liczebności drapieżników do poziomu, który nie będzie zagrażał populacji głuszców w Puszczy Augustowskiej, to jest nie przekraczającym zagęszczenia 2 os./1000 ha. Dzięki istotnemu ograniczeniu presji drapieżników wzrośnie sukces lęgowy głuszca, a także przeżywalność piskląt i osobników dorosłych, co przełoży się bezpośrednio na zwiększenie liczebności populacji oraz sukces planowanego programu restytucji.