C.19 Poprawa jakości biotopu głuszca w Borach Dolnośląskich - usuwanie tawuły kutnerowatej oraz nasadzenia borówki bagiennej

  • Drukuj

Planuje się usunięcie obcego gatunku inwazyjnego, jakim jest tawuła kutnerowata (Spiraea tomentosa). Na terenie Nadleśnictwa Ruszów, w bezpośrednim sąsiedztwie powierzchni adaptacyjnych, stanowiącym jednocześnie strefę okresowej ochrony ostoi głuszca, w I i IV kwartale lat 2013-2015, zakłada się ręczne usunięcie łącznie 6,00 ha tawuły. Najskuteczniejszą metodą eliminacji tawuły kutnerowatej jest jej wykopanie lub wyrywanie, wraz z usunięciem 10 cm murszu, oraz wprowadzenie na jej miejsce gatunków torfowiskowych - borówki bagiennej (Vaccinium uliginosum) (Pawlaczyk i in 2009). Dlatego też w I i II kwartale lat 2014-2018 na odzyskanej powierzchni zasadzonych zostanie 60 000 szt. borówki bagiennej w więźbie 1 m x 1m. Ponadto w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się tawuły ( II, III i IV kwartał 2013-2017 oraz II kwartał 2018) planuje się mechaniczne dwukrotne wykoszenie skarp i dna przydrożnych rowów na długości ok. 320 kilometrów rocznie (łącznie 640 km - (2 x 320 km ) we wszystkich nadleśnictwach Borów Dolnośląskich, biorących udział w projekcie. Przydrożne rowy to newralgiczne miejsca ponieważ zazwyczaj panują tam optymalne warunki (duża wilgotność i nasłonecznienie) dla rozwoju i ekspansji tego neofita (Kujawa-Pawlaczyk 2009). W tym celu w terminie IV kwartał 2013 - I kwartał 2014, planuje się zakup ciągnika wraz z osprzętem - ramię hydrauliczne, 2 głowice do koszenia krzewów i jednocześnie trawy, głowicę do czyszczenia rowów, głowicę do ścinania poboczy (głębsza praca urządzenia) i ładowacz czołowy (wykorzystywany będzie do rozwożenia w mało dostępne miejsca pospółki - źródła gastrolitów (C18), do wykaszania skarp i dna przydrożnych rowów. Ze względu na odrastanie tawuły będzie konieczne kontynuowanie koszenia jej po zakończeniu projektu, w związku z tym beneficjent zobowiązuje się do kontynuacji zadania po zakończeniu projektu ze środków własnych lub zewnętrznych. Na obszarze objętym programem bardzo ekspansywnym, obcym gatunkiem jest tawuła kutnerowata (Spiraea tomentosa) (Kobielski et al., 2007). W Borach Dolnośląskich opanowuje ona przesuszone torfowiska, wilgotne partie borów mieszanych, brzegi rowów, nieleśne powierzchnie na glebach torfowych i murszowych przylegające do stawów i zbiorników retencyjnych oraz wilgotne wrzosowiska (W. Bena, inf. ustne, Dajdok et al. 2009). Tawułę kutnerowatą zalicza się do najgroźniejszych gatunków inwazyjnych w Polsce. Oddziaływanie gatunku na ekosystemy hydrogeniczne (torfowiska, wilgotne wrzosowiska itp.) jest bardzo istotne, ponieważ rozwój jej zwartych łanów prowadzi do degradacji siedliska (przesuszenia i mineralizacji torfów). Ponadto na preferowanych przez głuszca siedliskach wilgotnych powoduje ona zagłuszanie i ocienienie borówki czernicy (Vaccinium myrtillus) i brusznicy (Vaccinium vitis-idaea), a w konsekwencji zmniejszenie biomasy i areału występowania gatunków stanowiących podstawę bazy pokarmowej głuszca (Kujawa-Pawlaczyk, 2009). Poza tym poprzez usuwanie (wykopywanie) tawuły odzyskuje się utracone powierzchnie, na których w celu wzbogacenia bazy pokarmowej głuszca zaplanowano nasadzenia preferowanej przez ten gatunek borówki bagiennej ( Vaccinium uliqinosum) (Pawlaczyk et al. 2009). W rezultacie działania powstanie 6 ha żerowisk dla głuszca oraz zahamowanie ekspansji tawuły kutnerowatej przez jej wykoszenie na powierzchni 1920 ha. Wykonanie zadania spowoduje poprawę warunków bytowych głuszca przez zahamowanie procesu uszczuplania, zwiększenie i urozmaicenie bazy pokarmowej oraz polepszenie warunków wilgotnościowych siedlisk . Będzie to skutkować lepszą kondycją wsiedlanych osobników, w konsekwencji większym sukcesem lęgowym, co ostatecznie może przełożyć się na sukces programu.