D.2 Monitoring telemetryczny i tradycyjny (obserwacje) głuszców w Puszczy Augustowskiej

  • Drukuj

W ramach projektu od III kwartału 2013 roku do końca II kwartału 2018 roku planuje się monitoring telemetryczny ok. 40-50% wypuszczanych głuszców przy pomocy nadajników radiotelemetrycznych VHF oraz GPS z modułem VHF typu „back-pack", posiadających czujniki aktywności oraz śmiertelności. Pozwoli to na poznanie zasięgu migracji, preferencji siedliskowych oraz rozmiaru i przyczyn ewentualnej śmiertelności. Zaplanowany sprzęt telemetryczny posiadał będzie mechanizm gwarantujący, że równolegle z wyczerpaniem się baterii (24 miesiące) mocowanie rozpada się, uwalniając ptaka od nadajnika. Wszystkie osobniki posiadające obróżki telemetryczne będą regularnie namierzane, a ich pozycja ustalana będzie metodą triangulacji, bądź lokalizacji bezpośredniej. Planuje się, że ok. 70% nadajników założonych zostanie na samice. Dzięki temu możliwa będzie ocena rozrodczości wsiedlanych głuszców, w szczególności: wielkości lęgów, przeżywalności piskląt i przyczyn śmiertelności. Dane uzyskane w wyniku pomiarów telemetrycznych analizowane będą przy pomocy narzędzi GIS z wykorzystaniem map numerycznych nadleśnictw, na terenie których głuszce będą lokalizowane. Oprócz znakowania nadajnikami telemetrycznymi, wszystkie introdukowane osobniki wyposażane będą w plastikowe, kolorowe obrączki z indywidualnymi numerami, co pozwoli na identyfikację osobników drogą obserwacji bezpośrednich przy zastosowaniu aparatów fotograficznych, kamer i lunet, oraz identyfikację odnalezionych martwych osobników. Zastosowanie profesjonalnych aparatów z jasnym teleobiektywem umożliwi fotografowanie w trudnych warunkach świetlnych, pozwalające na odczytywanie numerów obrączek. Uzupełnieniem informacji uzyskanych z pomiarów telemetrycznych będą standardowe karty obserwacji (od IV kwartału 2012 do końca II kwartału 2018). Zbieranie danych polegać będzie na rejestracji przez przeszkolone osoby wszystkich przygodnych spotkań z głuszcami w kartach obserwacyjnych, przy czym karty rozprowadzone będą we wszystkich nadleśnictwach biorących udział w programie. Karty uwzględniają lokalizację obserwacji (pozycję GPS, nadleśnictwo, leśnictwo, nr oddziału, pododdziału leśnego), barwę i nr obrączki, liczbę obserwowanych osobników, ich płeć i skład socjalny ewentualnej grupy, oraz charakterystykę drzewostanu i runa leśnego w miejscu obserwacji. Notowane będą również ślady bytowania głuszców (tropy, odchody, pióra, ślady kąpieli piaszczystych). Dodatkowo monitoring populacji głuszca będzie prowadzony metodą 2-krotnych liczeń podczas zapadów i toków na tokowiskach historycznych (Zawadzka et al. 2009). W liczeniach na poszczególnych tokowiskach weźmie udział 2-4 osób, w okresie od 1 kwietnia do 15 maja. Wskaźniki, które wykorzystywane będą do mierzenia wpływu projektu (wyliczane odrębnie dla ptaków pochodzących z różnych hodowli i z translokacji, oraz łącznie): (1) % przeżywalności wypuszczonych ptaków posiadających nadajniki telemetryczne (roczna, oraz mierzona indeksem Mayfielda); (2) przyczyny śmiertelności wypuszczonych ptaków(%); (3) % wypuszczonych samic głuszca, które przystąpiły do rozrodu; (4) średnia liczba piskląt, przypadających na jedną kurę jesienią; (5) rozmiar migracji (średnie dobowe przemieszczenia ptaków); (6) wielkość dziennych, sezonowych oraz rocznych areałów bytowania ptaków; (7) liczba czynnych tokowisk w kolejnych latach projektu; (8) liczba kogutów na tokowiskach w kolejnych latach realizacji projektu; (9) średnia odległość pomiędzy tokowiskami w kolejnych latach projektu; (10) liczba przygodnych obserwacji głuszca (z podziałem na płeć i wiek, dorosłe-młode/jednostkę czasu); (11) liczba obserwowanych ptaków nieoznakowanych (bez obrączek)/jednego obserwowanego ptaka oznakowanego; (12) liczba wpuszczonych ptaków/rok. Wnioskodawca planuje publikacje wyników monitoringu oraz innych danych uzyskanych podczas realizacji projektu w czasopismach naukowych z ISI Master Journal List. Potencjalnymi czasopismami, które bierzemy pod uwagę są: Journal of Applied Ecology, Conservation Biology, Ecography, Diversity and Distributions, Biologica Conservation, Journal of Avian Biology, Auk , European Journal of Wildlife Research, Biodiversity and Conservation, Journal of Ornithology, Condor, Ibis, Journal of Wildlife Management, Bird Conservation International, Bird Study, Acta Ornithologica i inne.